Page 35 - วารสารแสงธรรม เล่ม 10
P. 35

34  แสงพระธรรม กรกฎาคม 2564 ถึง มิถุนายน 2565                                                                                                                The Light of Dharma July 2021 – June 2022  35



              และความหมายของศาลและเสาหลักเมืองใน         เพียงตา  โดยมีมงคลวัตถุ รูปปั้น หรืออักขระ                          อาวุธของพระอินทร์คือ“อินทขีล” และเสา       ภูเก็ตทั้ง 4 นี้นั้น อย่างแรกคือ  หนึ่ง-พื้นที่เกาะ
                                                                                                                                                                                                         ี
                                                                                                                                                                                                          �

              ความเห็นของนักประวัติศาสตร์ท่แตกต่างกัน  จารึกประดิษฐาน หรือติดตั้งไว้ภายในศาลหรือท ี ่                        หลักเมืองเชียงใหม่ที่เรียกอินทขีลพ้องกัน  รวม  ขนาดไม่ใหญ่และประชากรไม่มากแห่งน้ทาไมจึง
                                           ี
                                                                                                                                                                                             ั
                                                                                                                                                                                                     ี
                                                                                                                                                                                                       ี
                                                                                                                                                                             ี
                                                                         ื
                                                                  ั
                   ั
                                                                                                                                                                         ี
                                                                                                                                                              �
              รวมท้งสรุปความเห็นส่วนตัวจากเกร็ดประวัต ิ  วัตถุมงคลน้นๆ  เพ่อสักการะบูชา ขอพร หรือ                            ถึงเสาหลักเมืองศรีเทพ-เพชรบูรณ์ก็มีคาภาษา  มถึงส่ศาลหลักเมือง(บางจงหวัดไม่ม ท่มีกมักมีไม่
                                                                                                                                                                                                         ็
                                                                                       ิ
                                                                                               ึ
                ี
                                                                                   ์
                                                                                                                                                                                                           ั
              เก่ยวกับศาลหลักเมืองในภูเก็ตอีก 3 แห่ง  บนบาน  เป็นสัญลักษณ์ศักดสิทธ์อย่างหน่ง                                 สันสกฤตอ่านออกเสียงได้ว่า“ขีลัง”อยู่ด้วยก็ตาม  เกิน 3 หลักเมือง)  สอง-ทุกศาลมีเสาไม้ต้งเป็น
                                                                                   ิ
                                                                                                                                                         ึ
                                                                                                                               ี
              พอสังเขป  และจากการสอบถามกับนัก            ประจ�าบ้าน ชุมชน ท้องถิ่น หรือเมือง  เป็นที่พึ่ง                    (ท่แท้คือศิลาจารึกเมืองศรีเทพ ซ่งเป็นเสากลม  ประธานอยู่ภายใน ไม่มีการข้นทะเบียนโบราณ
                                                                                                                                                                                                ึ
              ประวัติศาสตร์ท้องถ่นท่มีส่วนร่วมต้งแต่การ  ทางใจและประโยชน์ในการปกครองของผู้น�า  ม ี                           รูปสัณฐานคล้ายดอกบัว ไม่ใช่เสาหลักเมือง)  แต่  สถาน  สาม-ไม่มีหลักฐานเอกสารระบุประวัติการ
                                   ี
                                ิ
                                             ั
                               �
              ส�ารวจพ้นท่และจัดทาข้อมูลภาคสนามเก่ยวกับ   มาแต่บรรพกาลก่อนศาสนาพราหมณ์ฮินดูและ                                นักประวัติศาสตร์ปัจจุบันก็แสดงเหตุผลข้อกังขา  สร้างของท้งส่แห่ง  รวมท้งไม่มีปรากฏใน
                                                ี
                                                                                                                                                                                                 ั
                       ี
                     ื
                                                                                                                                                                                     ี
                                                                                                                                                                                  ั
                                         �
              ศาลหลักเมืองต่างๆ  โดยจะได้นาเสนอข้อสรุป   ศาสนาพุทธจะแผ่ขยายมายังอนุภูมิภาคนี้  และ                           ในการสรุปดังกล่าวว่า “แต่มันจะเป็นไปได้    จดหมายเหตุประพาสหัวเมืองปักษ์ใต้ ร.ศ.๑๒๘
                             ื
              ให้แก่ผู้เก่ยวข้องเพ่อสนับสนุนงานวิชาการในการ  ผสมกลมกลืนกัน มีรูปแบบพิธีกรรมร่วมกันเม่อ                       อย่างไรเล่าครับว่าเสาหลักเมืองนั้นจะเป็นของที่  (รัชกาลท่ 6 คร้งทรงเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธ ิ
                                                                                                                                                                                ี
                                                                                               ื
                                                                                                                                                                                    ั
                     ี
                                                                                        ื
              บูรณะศาลหลักเมืองภูเก็ตที่ใกล้เสร็จนี้  ทั้งนี้ ก็  รับศาสนาท้งสองเข้ามาจากอินเดียเม่อพันกว่า                  ภูมิภาคของเราอิมพอร์ตเอามาจากอินเดีย ใน  ราช)  ทั้งที่ทรงบันทึกเกี่ยวกับบ้านพระยาวิชิตที่
                                                                   ั
                                        �
                                              ั
                                                                                                                               ื
              เพ่อเข้าใจอดีตให้ถูกต้อง แล้วนาอดีตน้นมาเป็น  ปีที่แล้ว                                                        เม่อมีร่องรอยอยู่ให้เพียบเลยว่าบรรพชน  บ้านท่าเรืออย่างละเอียด  แต่หาได้มีเก่ยวกับ
                                                                                                                                                                                                          ี
                ื
                                                                                                                                                                                              ี
                                                 ิ
                                                                                                                                          ั
                                                                                                                                                                                  ี
              ประโยชน์ทางการศึกษาต่อยอดของท้องถ่นใน           หลักเมือง คือเสาหรือวัตถุสัญลักษณ์                             คนอุษาคเนย์น้นมีการสร้างเสาหลักบ้าน(ใน     หลักเมืองท่บ้านท่าเรือน้ไม่  ข้อมูลต่างๆ ท ี ่
                                                                   �
                                                                                                                                                      ั
                                                                                                                                                          ื
                         ิ
                                                                                                                              ุ
                                                                                             ั
                                                                                    ื
                                                 ี
                                                                                                                                                                                                  ิ
              ปัจจุบัน  เพ่มความสมบูรณ์แก่สถานท่ทาง      ส�าคัญประจาเมืองตามคติความเช่อโบราณต้งแต่                           ชมชนขนาดย่อม) และเสาหลกเมอง(ในชมชน         ปรากฏเป็นการเล่าสืบมาท้งส้น  ผู้เขียนใคร่
                                                                                                                                                                                                ั
                                                                                                                                                                ุ
              ประวัติศาสตร์  และเพื่อประโยชน์ในการจัดการ  ศาสนาผีในภูมิภาคอุษาคเนย์ไม่น้อยกว่าสอง                            ขนาดใหญ่) กันในหมู่สังคมท่ยังไม่ได้ยอมรับ  ประมวลมาพร้อมวิเคราะห์ความเป็นไปได้  โดย
                                                                                                                                                       ี
              ท่องเท่ยวทางวัฒนธรรมของหน่วยงานองค์กร  พันปีมาแล้ว  เป็นศูนย์รวมทางจิตใจของเมือง                               นับถือศาสนาพุทธหรือพราหมณ์-ฮินดู  แถมยัง   เรียงล�าดับการ(คาดว่า)มีขึ้นก่อนหลัง ดังนี้
                   ี
                     ี
                                                                            ื
                                                   ี
                                                                                                                                                     ี
                                                                                                                                                   ั
                                                                                                                                                     ้
              ท่มีหน้าท่ในอนาคต  รวมถึงสนองนักท่องเท่ยว  หรือชุมชนหมู่บ้าน  เม่ออารยธรรมอินเดียเผย                           มให้เห็นมาจนกระทงทกวนน  เอาเข้าจรงแล้ว          1.ศาลหลักเมืองเจ้าแม่เกษิณี-หาดเลพัง
                                                                                                                                                                ิ
               ี
                                                                                                                              ี
                                                                                                                                              ่
                                                                                                                                                ุ
                                                                                                                                              ั
              รุ่นใหม่หัวใจคือความรู้(ใหม่)ได้อีกโสตหนึ่ง   แพร่เข้ามาพร้อมกับศาสนาพราหมณ์ฮินดูและ                           เสาหลักเมืองของอุษาคเนย์ทั้งภูมิภาคจึงควรจะ  (คือช่อตามป้ายติดหน้าศาล  แต่ช่อท่ระบุใน
                                                                                                                                                                                                      ื
                                                                                                                                                                            ื
                                                                                                                                                                                                         ี
                                                                                                                                                                    4

                                            �
                                                                                                                                                 ื
                                                                                                                                   ื
                                          ู
                               ่
                      ึ
                   อน่ง ผเขียนไมมีเจตนาลบหล่ตานานความ    พุทธศาสนาก็เกิดการผสมผสานกันดังกล่าว  มัก                           เป็นเร่องในศาสนาผีพ้นเมืองเสียมากกว่า”   หนังสือ ทําเนียบแหล่งประวัติศาสตร์ถลาง โดย
                        ู
                        ้
                                                                                                                                      ั
                                                                                                                                             ี
                                       ิ
              เช่อและข้อสรุปของชุมชนท้องถ่น  ความเห็นแย้ง  ท�าเป็นเสาไม้หรือเสาหิน  อาจมีอักขระจารึก                         นอกจากน้น ยังมีผู้ช้ว่าเสาหลักเมืองชนิดที่เรารับ  ส�านักงานวัฒนธรรมจังหวัดภูเก็ต ปี 2558 หน้า
               ื
                                                                                                                                      ี
                         ี
                                                                                                                               ั
                                                                                                                                                      ้
                                                                                                                                                           ี
              บางประการน้เกิดจากการตรวจสอบเทียบเคียง     ข้อความหรือคาถา หรือดวงชะตาของเมือง                                 ร้กนและมอย่ในอษาคเนย์นนไม่มปรากฏใน         30 คือ หลักเมืองถลางเลพัง  และในหนังสือ
                                                                                                                                         ู
                                                                                                                                             ุ
                                                                                                                                                      ั
                                                                                                                              ู
                                           ่
                           ู
                                           ี
                                            ี
                   ั
                              ี
                                  ่
                                  ื
                                     ื
                              ่
              กบหลกฐานข้อมลทน่าเชอถอเท่าทม  และจาก       ประกอบอยู่ด้วย  มีที่มาคล้ายกับเสาเอกในการ                          ประเทศอินเดีย  เพราะแม้แต่
               ั
                                               ู
                                                                                                                                     ี
                                                                                     ี
                                            ็
                                   ิ
                                                                              ี
              การสอบทวนกับนักประวัตศาสตร์ภูเกตผ้คลุกคล ี  ปลูกบ้าน  ส่วนเสาหลักท่มีหน้าท่เพียงในระดับ                        เสาหลักท่มีช่อว่าปฤถวีสดัม
                                                                                                                                        ื
                                                                                                                                   ี
                                                                                                                              ั
              งานแหล่งประวัติศาสตร์ถลาง/ภูเก็ตมานาน 3  ชุมชนน่าจะเรียกว่า เสาหลักบ้าน                                        ต้งอยู่ท่เมืองกุดัมมีนาร์ คาด
                                                                                    ึ
                 3
                                                                                            ี
                                                                                                                                      ึ
              ท่าน   หากมีข้อความใดผิดพลาด ผู้เขียนขออภัย     ศาลหลักเมือง จึงหมายถงสถานท่หรือ                               ว่าสร้างข้นประมาณพุทธ
                                                                                ี
                     ี
              มา ณ ท่น้  และท่านผู้รู้โปรดแจ้งเพ่อพิจารณา  มณฑปศาลาองค์ประกอบท่สร้างข้นคู่และคลุม                            ศตวรรษที่ 8 ก็ไม่น่าจะนับว่า
                                                                                      ึ
                                            ื
                      ี
              แก้ไขต่อไปด้วย                             เสาหลักเมือง (หรือเสาหลักของชุมชน)  เป็น                            เป็นเสาหลักเมือง เพราะม ี
                                                         สัญลักษณ์ทางการปกครอง เศรษฐกิจ และสังคม                             ลักษณะเหมือนเสาท่บันทึก
                                                                                                                                               ี
              เสาหลักบ้าน ศาลหลักเมือง : ผีหรือพราหมณ์   มาแต่โบราณ                                                          เร่องราวทางประวัติศาสตร์
                                                                                                                               ื
                   ศาล นอกจากหมายถึงองค์กรท่มีอานาจ           อน่ง แม้สมเด็จกรมพระยาดารงราชา                                 มากกว่า 5
                                                �
                                                                 ึ
                                                                                        �
                                              ี
                      �
              พจารณาชาระคดีความแล้ว  ความเชอโบราณ        นุภาพ นักประวัติศาสตร์สดมภ์หลักของไทยจะ
                                             ื
                                             ่
               ิ
                                                             ี
                                 ี
                                                                                            ั
                                               ี
              ศาลยังหมายถึงสถานท่ท่สร้างข้นเป็นท่สิงสถิต  เคยช้ว่า เสาหลักเมืองหรือศาลหลักเมืองน้นได้                        สี่ศาลหลักเมืองภูเก็ต
                                   ี
                                        ึ
                                                                                                                                              ื
                                                                                           ี
              ของเทวดา เทพารักษ์ หรือเจ้าผี  เช่น ศาล    รับอิทธิพลจากศาสนาพราหมณ์ฮินดูเก่ยวกับ                                   ข้อสังเกตเร่องเสา
                                                                                        ื
              พระภูมิ ศาลเทพารักษ์ ศาลหลักเมือง ศาล  การลงเสาเอกของสิ่งปลูกสร้างอันเน่องมาจาก                                หลักเมืองหรือศาลหลักเมือง
   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40